تولیدکنندگان مواد پلیمری برای بیان مشخصات هر یک از گریدهای مختلف این مواد، ضمن بیان ویژگیهای کاربردی آنها در صنایع خاص، اطلاعاتی را به صورت جداول مشخصات فیزیکی مکانیکی به نام دیتاشیت ارائه میکنند که مشخصات آزمایشگاهی این مواد از حیث پارامترهای فیزیکی، مکانیکی، الکتریکی، حرارتی، اپتیکی و فرایندی را در بر میگیرد و بخشی از آن را برای گرید خاصی از پلیمر ABS میتوان در جدول (۱) ملاحظه کرد. از آنجا که انتشار تمام خواص آزمایشگاهی یک گرید خاص، مستلزم هزینههای گزاف برای تولیدکنندگان است، اغلب کسب دیتاشیت کامل همه مواد پلیمری امکانپذیر نیست. بسیاری از عرضهکنندگان این مواد با توجه به محل مصرف و کاربرد ماده، صرفاً اقدام به انتشار خواص محدودی از مواد پلیمری میکنند و این موضوع در برخی موارد یافتن و گزینش بهترین گرید ماده پلیمری را برای کاربردی خاص با مشکل مواجه میکند.
جدول ۱: قسمتی از دیتاشیت گریدی خاص از ABS
مطلب دیگر آن است که با توجه به خواص ویسکوالاستیسیته مواد پلیمری و تأثیر نوع فرایند و دمای استفاده بر عملکرد پلیمرها، حتی داشتن دیتاشیت کامل ماده نیز به تنهایی نمیتواند برآورنده تمام اطلاعات طراح برای گزینش یک ماده باشد. ضمن آن که بیان منحنیهای کاربردی در قالب اطلاعات خلاصه شده دیتاشیت، مقدور نیست. بنابراین برای حل این مشکل، برخی از مراجع اقدام به انتشار خواص فیزیکی مکانیکی دستهای از مواد نمودهاند که میتواند به عنوان راهنما در آگاهی از محدوده تغییرات خاصیتی خاص، مفید باشد. برای نمونه جدول ۲، قسمتی از اطلاعات یکی از دستههای مختلف ABS را ارائه میکند.
جدول ۲: قسمتی از دیتاشیت عمومی گریدهای تزریقی ABS
برخلاف جدول یک در جدول ۲، به جای ارائه تنها یک عدد به عنوان مقدار خاصیتی خاص، محدوده تغییرات آن خاصیت در گرید مشخص و ارائه شده است و متوسط مقدار این دسته از مواد و تعداد نمونههایی که برای محاسبه این متوسط مورد استفاده قرار گرفته، ذکر شده است.
شکل ۱: نمای کلی سایت www. matweb.com
از مهمترین سایتهایی که میتوان اطلاعات گریدهای مختلف مواد پلیمری را در آنها یافت، سایتهای www.matweb.com و www.ides.com و www.omnexus است که در آنها میتوان بر حسب نوع اطلاعات درخواستی، به دیتاشیت گریدهای مختلف دست یافت. در این مقاله در خصوص هر یک از این سایتها و نحوه کسب اطلاعات مختلف در آنها مطالبی ارائه میشود.
آشنایی با امکانات سایت www.matweb.com
Matweb یکی از سایتهایی است که بالغ بر ۸۳۰۰۰ دیتاشیت مواد مختلف مشتمل بر مواد فلزی، سرامیکی و پلیمری را در خود جای داده است. این سایت از روشهای مختلف، امکان مشاهده دیتاشیتهای مختلف را برای استفادهکننده فراهم کرده است. شکل یک، نمای کلی این سایت را نمایش میدهد.
استفادهکننده با انتخاب Material Type به صفحه Material Category Search مانند شکل ۲، دسترسی مییابد و با مرور در لیست مواد اولیه میتواند به گروه مواد، دسترسی یابد.
شکل ۲: صفحه Material Category Search در سایت www.matweb.com
برای مشاهده انواع گریدهای ABS، از فهرست صفحه Material Category Search ابتدا با انتخاب Polymer و سپس انتخاب Thermoplastic، فهرستی از پلیمرها مشاهده میشود که اولین آن ABS است. با انتخاب این گزینه و انتخاب دکمه Find، این سایت، فهرست تمامی مواردی که مشتمل بر گریدهای مختلف ABS است را نشان میدهد. همانگونه که در شکل ۴ ملاحظه میشود، نتیجه جستوجو ۲۴۹۳ مورد است. (با توجه به بروز شدن اطلاعات در این سایت، ممکن است کاربر با نتایج بیشتری روبرو شود). عموماً در ابتدای فهرست جستوجو مواردی که با کلمه Overview آغاز میشوند، مشاهده میشوند. برای مثال اولین ردیف در جستوجوی گریدهای ABS، عبارت Overview ABS Molded است که در صورت انتخاب این گزینه، میتوان صفحهای را همانند جدول ۲ مشاهده کرد که جمعبندی از گریدهای تزریقی ABS را به صورت دیتاشیت ارائه میکند.
شکل ۳: انتخاب ABS از بین مواد thermoplastic در سایت www.matweb.com
شکل ۴: نتیجه جستوجو در خصوص ABS در سایت www.matweb.com
با مرور فهرست جستوجو میتوان با مشاهده گریدهای مختلف و کلیک بر روی هر یک از آنها، دیتاشیت مربوطه را مطابق جدول یک، مشاهده کرد. این امکان برای استفادهکنندگان سایت www.matweb.com فراهم است تا دیتاشیتها را به صورت فایل PDF و یا در فرمت Excel ضبط کنند. همچنین میتوان دیتاشیت مواد مختلف را با هم به صورت جدول مقایسهای در کنار هم مشاهده کرد. اگر عضو این سایت شده باشید میتوانید تا ۱۰ گرید را با هم مقایسه کنید. در غیراینصورت، سایت اجازه مقایسه تا سه گرید را به صورت رایگان در اختیار شما قرار خواهد داد.
از راههای دیگر جستوجوی گرید خاصی از مواد پلیمری، جستوجو در نام تولیدکنندگان است. برای این کار از صفحه اصلی سایت www.Matweb.com گزینه Manufactures را انتخاب و در صفحه Manufactures Search مشابه شکل ۵، بسته به نام سازنده، از منوهای موجود که نام سازندگان را به ترتیب حروف الفبا دستهبندی کرده است، گزینه نام سازنده را انتخاب و با فشردن کلید Find، تمامی تولیدات سازنده خاص را مشاهده و با انتخاب گزینهای خاص، دیتاشیت آن ماده را رویت کنید.
شکل ۵: صفحه Manufactures Search در سایت www.matweb.com
در صورتی که نام گرید ماده پلیمری مورد نظر را میدانید میتوانید با انتخاب گزینه Grades از صفحه اصلی سایت www.matweb.com، به نامهای کلی گریدهای مختلف دسترسی داشته باشید و با انتخاب نام کلی گرید در صفحه Trade Name Search مانند شکل ۶، به فهرستی از گریدهای ماده با آن نام تجاری دسترسی داشته باشید و با انتخاب گریدی مشخص، دیتاشیت آن را مشاهده کنید.
شکل ۶: صفحه Trade Name Search در سایت www.matweb.com
در صورتی که نام کامل و یا تجاری گرید مورد نظر را میدانید، میتوانید از صفحه اصلی در کادر Search نام ماده را نوشته و با فشردن کلید Search مستقیماً به فهرست گریدهای مورد نظر دسترسی یابید. امکان دیگری که سایت www.matweb.com برای یافتن گرید خاصی از مواد پلیمری به دست میدهد، قابلیت Advance Search است. برای این کار در صفحه اصلی این سایت بر روی گزینه Advance Search کلیک و به صفحه مخصوص جستوجوی پیشرفته دسترسی یابید. در این حالت، اگر شما عضو سایت باشید میتوانید با افزودن شرایط مختلف جستوجو به گرید مورد نظر دسترسی یابید، اما در صورتی که به صورت مهمان از امکانات این سایت استفاده میکنید، سایت امکان تعیین سه شرط را به شما میدهد. برای یادگیری این قابلیت نمونهای ارائه میشود.
در نظر بگیرید که هدف شما جستوجوی ماده پلیمری با خواص زیر است: خاصیت جذب آب در محدوده ۶ تا ۷ درصد، دانسیته در حدود ۱٫۲ تا ۱٫۲۵ گرم بر سانتیمتر مکعب و میزان خاصیت دمای خمش تحت بار psi 66 آن در محدوده ۲۵۰ تا ۳۰۰ درجه سانتیگراد باشد. برای این کار ابتدا از صفحه اصلی سایت و انتخاب گزینه جستوجوی پیشرفته وارد صفحه Advance Search شده و از منوی مربوط به Property به ترتیب خواص ارائه شده در فوق را انتخاب و محدوده تغییرات هر یک را وارد کنید. پس از ورود اطلاعات برای ثبت اطلاعات بعدی بر روی گزینه Add، کلیک کنید. با انجام اعمال فوق، سایت به شما اعلام میکند که چند گزینه را با شرایط تعیین شده یافته است. (شکل ۷)
شکل ۷: جستوجوی پیشرفته برای یافتن ماده مورد نظر بر اساس محدوده خواص در سایت www.matweb.com
شکل ۸: مشاهده نتایج جستوجوی پیشرفته در سایتwww.matweb.com
در این مثال، سایت تعداد گریدهایی که بر جستوجوی انجام شده منطبق است را ۴۲ مورد اعلام میکند که با انتخاب کلید Display Search Results، نام گرید منطبق با شرایط جستوجو قابل مشاهده است و با کلیک کردن بر روی هر یک، دیتاشیت آنها را ملاحظه کنید.
آشنایی با امکانات سایت www.IDES.com
سایت www.IDES.com از جمله سایتهای خوب در زمینه کسب اطلاعات مختلف مواد پلیمری، کسب آموزشهای مختلف از طریق دسترسی به سمینارهای Online رایانهای، خرید کتب و برنامههای مختلف آموزشی در زمینه روشهای مختلف تولید و یا حل مشکلات تولید مواد پلیمری است. این سایت همچنین قسمتی برای Download برخی مقالات و سمینارهای مرتبط با مباحث پلیمری را به استفادهکنندگان اختصاص میدهد.
در این سایت، امکان جستوجوی حدود ۸۵۰۰۰ دیتاشیت مختلف مواد پلیمری وجود دارد. این سایت با تقسیمبندی مواد بر حسب نوع کاربرد، علاوه بر امکانات جستوجویی که در سایت www.matweb.com به استفادهکننده داده میشود، ویژگی دیگری را در اختیار قرار میدهد تا بتوان با توجه به نوع کاربرد و زمینههای قبلی استفاده، سریعتر به ماده پلیمری مورد نظر دست یافت. شکل ۹ صفحه اصلی سایت www.IDES.com را نشان میدهد.
شکل ۹: صفحه اصلی سایت www.IDES.com
برای یافتن دیتاشیت مورد نظر، ابتدا از صفحه اصلی سایت www.Ides.com، گزینه Free DataSheets را انتخاب کنید. سایت ابتدا آدرس اینترنتی استفادهکننده را برای ارتباطات آتی سوال کرده، سپس کاربر به صورت اتوماتیک به آدرس www.Prospectore.IDES.com وصل میشود و صفحهای مانند شکل ۱۰ را که امکانات مختلف جستوجو را به کاربر میدهد، مشاهده میکند. برای آشنایی با نحوه جستوجو در هر قسمت، سایت www.IDES.com امکانی را به عنوان View Demo قرار داده است که به صورت نمونه مثالهایی برای نحوه استفاده از سایت به کاربر آموزش داده میشود. همانگونه که در شکل ۱۰ ملاحظه میشود، کاربر میتواند به طور ویژه از بین گریدهای مختلف مواد پلیمری آنهایی را که صرفاً در صنایع خودرو تاکنون استفاده شدهاند، در قسمت Automotive Plastics Search جستوجو کند و یا برای کسب گریدهای جایگزین، گریدی را که فعلاً در حال استفاده از آن است، در قسمت Alternative Resins Search جستوجو کند و نزدیکترین مادهای را که از نظر خواص با گرید مورد نظرش تطبیق دارد، بیابد. (دسترسی به برخی از این اطلاعات، مستلزم عضویت در سایت و پرداخت هزینه اشتراک سالانه است)
شکل ۱۰: امکانات مختلف سایت IDES.com برای جستوجو در بین مواد مختلف پلیمری
با انتخاب گزینه Fast Lookup، صفحهای نمایش داده شده و از کاربر خواسته میشود تا با توجه به نوع اطلاعاتی که مورد نظرش است، گرید مطلوب را جستوجو کند. این اطلاعات شامل جستوجو در نوع بازار عرضه ماده مورد نظر، نام عمومی پلیمر، نام گرید، نام سازنده یا عرضهکننده و نوع و یا محل کاربرد است. برای آشنایی خوانندگان، نمونهای در ادامه ارائه میشود.
در صورتی که هدف، یافتن گریدی از ABS باشد که در تزئینات داخلی خودرو کاربرد دارد، مطابق شکل ۱۱، از قسمت Applications کاربرد Automotive Exterior Trim و از قسمت Generic Symbol نام ABS را انتخاب کنید.
شکل ۱۱: درج شرایط جستوجو در قسمت جستوجوی پیشرفته سایت www.prospector.ides.com
پس از جستوجو، سایت اعلام میکند که ۱۴ گرید مختلف را با شرایط جستوجو یافته است که میتوان با فشردن کلید View Results شرایط جستوجو و گریدهای به دست آمده را مشاهده کرد. با مرور نام گریدهای جستوجو شده، کاربر میتواند دیتاشیت گرید مورد نظرش را با کلیک بر روی هر یک مشاهده کرده و یا میتواند با افزودن شرایط دیگری به شرایط جستوجو، تعداد گریدهای به دست آمده را محدودتر کند. برای این کار با کلیک بر روی دکمه Edit Search به صفحه قبل بازگشته و شرایط دیگری را اضافه کنید. برای مثال با انتخاب نام تولیدکننده یا توزیعکننده میتوان شرایط جستوجو را محدودتر کرد.
برای مثال اگر بخواهید تا شرایط جستوجو به شرکت Korea Kumho Petrochemical محدود شود، باید از فهرست مربوط به Manufactures/Suplier نام این شرکت را گزینش و با انتخاب کلید View Results، نتایج جستوجوی جدید که شامل نام ۹ گرید است را مطابق شکل ۱۲، مشاهده کنید.
شکل ۱۲: نتایج شرایط جستوجو برای یافتن گرید مطلوب ABS برای کاربرد در تزئینات داخلی خودرو
برای یافتن گریدهایی که شرایط منطقه توزیع و فروش، نوع فرایند و وضعیت مواد را نیز شامل شود، با انتخاب محدودههای مورد نظر میتوان شرایط جستوجو را مانند شکل ۱۳، محدودتر کرد.
شکل ۱۳: اضافه کردن شرایط جدید جستوجو
از قابلیتهای دیگر سایت www.IDES.com جستوجو بر اساس نام گرید تجاری پلیمرها، نوع پلیمر، نام تولیدکنندگان و نام عرضهکنندگان است. برای این منظور در بالای صفحه اصلی سایت www.IDES.com، کلماتی قرار داده شده است که با کلیک بر روی هر یک، نحوههای مختلف دسترسی قابل استفاده است. در صورتی که کاربر بر روی گزینه Plastics کلیک کند، صفحهای که نام پلیمرها را بر اساس نام تجاری گریدهای مختلف، دستهبندی کرده است مشاهده خواهد کرد. در شکل ۱۴، این امکان نمایش داده شده است. مشاهده میکنید که در مقابل هر نام تجاری، گریدهایی از مواد پلیمری که با آن نام در بازار عرضه میشوند و منطقه توزیع، فروش، نوع و کاربرد ارائه شده است.
شکل ۱۴: دسترسی به دیتاشیت مواد پلیمری بر اساس نام تجاری در صفحه Plastics
نحوه دیگر، جستوجوی اطلاعات بر اساس نام پلیمر است. برای این موضوع بر روی لینک Generics از صفحه اصلی کلیک کنید تا نام پلیمرهایی را ملاحظه کنید که در سایت www.IDES.com برای آنها اطلاعاتی جمعآوری شده است. شکل ۱۵، این صفحه را نشان میدهد. با کلیک بر روی نام هر پلیمر، صفحه مخصوص آن پلیمر نمایش داده میشود که در آن اطلاعات زیر ارائه میشود:
شکل ۱۵: دسترسی به اطلاعات مواد پلیمری بر اساس نام پلیمر در سایت www.IDES.com
کاربردهای مختلف گریدهای پلیمر، بررسی گریدهای پلیمر بر اساس خواص مختلف آن، خواص عمومی گریدهای مختلف پلیمر بر اساس سیستم انگلیسی و SRI، اطلاعات فرایندی گریدهای مختلف ماده پلمیری، عیبیابی مربوط به مشکلات فرایندی مرتبط با نحوه کار با هر پلیمر، محاسبه قیمت محصول قابل ساخت از هر پلیمر. شکل ۱۶، صفحه مربوط به پلیاستال یکی از پلیمرهایی را نشان میدهد که در شکل ۱۵ معرفی شده است.
شکل ۱۶: نمونه اطلاعاتی که برای یک پلیمر در سایت www.IDES.com ارائه شده است
از امکانات قرار داده شده در صفحه مرتبط با هر پلیمر (شکل ۱۶)، دسترسی به گریدهای مختلف ماده بر اساس قابلیتهای خاصی است که در گریدهای مختلف بر اساس نوع فیلر و یا روش تولید ایجاد شده و خاصیتی ویژه را از نظر ضربهپذیری، شعلهپذیری و… به ماده داده است. برای مشاهده این قابلیتها بر روی لینک Features کلیک کنید. (شکل۱۷)
شکل ۱۷: جستوجوی گریدهای مختلف یک پلیمر بر اساس خواص ویژه
آشنایی با امکانات سایت www.omnexus.com
یکی دیگر از سایتهای مفید برای کسب و مقایسه پلیمرهای مختلف، سایت www.omnexus.com است. شکل ۱۸، اولین صفحه این سایت را نشان میدهد. کاربران میتوانند با عضویت رایگان در این سایت از مطالبی ارزنده، سمینارهای رایگان آن و همچنین آخرین رویدادها در صنایع پلیمر آگاه شوند.
شکل ۱۸: نمای صفحه اصلی سایت www.omnexus.com
یکی از مهمترین قسمتهای این سایت، ارائه اطلاعات خواص، ارائه خواص پلیمرهای مختلف، امکان جستوجوی یک پلیمر با ارائه خواص مورد نظر و مقایسه پلیمرهای مختلف با یکدیگر به صورت نمودار کارایی میباشد. برای ورود به قسمت مربوطه باید در صفحه اول، به قسمت Compare & Select Materials for your Part مراجعه کرده و بر روی یکی از گزینههای این قسمت کلیک کنید. با انتخاب گزینه Polymer Properties، صفحهای باز میشود که کاربر میتواند با مرور بر روی فهرست موجود و انتخاب نام گریدهای موجود، به دیتاشیت آن ماده دست یابد.
از امکانات دیگر سایت www.Omnexus.com قابلیت جستوجو بر اساس خواص است. در صورت کلیک بر روی گزینه Plastic Selector در شکل ۱۸، صفحه مربوطه مطابق شکل ۱۹، باز میشود و کاربر میتواند با انتخاب حداکثر چهار خاصیت و تعیین حدود آن، پلیمرهایی را جستوجو کند که در شرایط جستوجو قرار میگیرند.
شکل ۱۹: صفحه search polymer در سایت www.omnexus.com
از دیگر قابلیتهای ارائه شده در سایت www.Omnexus.com، امکان مقایسه خواص گریدهای پلیمرهای مختلف بر اساس خواص مورد نظر است که با رسم منحنی کارایی، نقاط ضعف و قوت پلیمرهای انتخاب شده را به تصویر میکشد. برای این کار کافی است تا کاربر بر روی گزینه Compare Polymer در شکل ۱۸، کلیک کرده و موارد مورد نظرش را برای حداکثر سه پلیمر و پنج خاصیت انتخاب کرده و با انتخاب گزینه Plot، نتیجه را مشاهده کند. نمونهای از این مقایسه در شکل ۲۰، ارائه شده است.
شکل ۲۰: مقایسه دو گرید مختلف از مواد پلیمری در سایت www.omnexus.co